Kể từ hôm nay (1/7/2024), Quyết định 2345/2023 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính thức có hiệu lực. Theo đó, chỉ có những tài khoản thanh toán đã xác thực sinh trắc học thành công mới đủ điều kiện để chuyển tiền online trong nước hoặc nạp ví điện tử có giá trị trên 10 triệu đồng/lần và trên 20 triệu đồng/ngày.
Theo NHNN, mục đích ban hành Quyết định 2345 là để hướng tới bảo đảm người giao dịch ngân hàng trực tuyến là chính chủ nhằm bảo vệ khách hàng, góp phần giảm thiểu tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng, cũng như phòng ngừa những vụ việc cho thuê, mượn, mua bán tài khoản thanh toán, ví điện tử sử dụng cho mục đích bất hợp pháp.
Về bản chất của các giải pháp quy định tại Quyết định số 2345 là kiểm tra thông tin người mở tài khoản khớp với thông tin trên căn cước công dân (CCCD) do Bộ Công an cấp hoặc thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, loại bỏ tài khoản giả, không chính chủ, không hợp pháp. Qua đó, tổ chức tín dụng sẽ nhận biết, xác minh chính xác khách hàng trong quá trình thực hiện giao dịch thanh toán.
Thế nhưng, tới thời điểm này vẫn còn không ít người vẫn đang loay hoay với việc xác thực sinh trắc học vì nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chủ yếu là do chưa có căn cước công dân gắn chíp, chưa làm đúng quy trình, trục trặc mạng, điện thoại của người dùng chưa đủ “hiện đại” để thực hiện được các quy trình theo yêu cầu…
Theo Quyết định số 2345/QĐ-NHNN, các giao dịch điện tử của cá nhân có giá trị trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị thanh toán trong ngày vượt 20 triệu đồng phải áp dụng một trong các biện pháp 
Loay hoay với xác thực sinh trắc học
Chị Thanh Hải, một nhân viên văn phòng ở Hoàng Mai, Hà Nội chia sẻ: “Tôi loay hoay với dịch vụ xác thực sinh trắc học mấy hôm nay vẫn chưa được là do thiết bị điện thoại tôi đang dùng vẫn là thế hệ cũ, chưa đủ hiện đại để đáp ứng các quy trình theo yêu cầu của ngân hàng mà tôi mở tài khoản. Có lẽ tôi sẽ phải ra quầy để trực tiếp nhờ nhân viên ngân hàng hướng dẫn”.
Còn anh Thành Hưng, một kỹ sư điện tử ở Hà Đông, Hà Nội thì cho hay đã mấy hôm rồi anh xác thực sinh trắc học chưa thành công do đặt vị trí điện thoại và căn cước công dân chưa đúng vị trí, chưa tương thích với nhau. “Sau khi xem kĩ hướng dẫn thì tôi đã hoàn thành việc xác thực. Tuy nhiên, mẹ tôi thì hiện vẫn chưa xác thực được vì bà chưa có thẻ căn cước công dân gắn chíp, tức là chỉ có chứng minh thư nhân dân cũ”, anh Hưng cho biết.
Anh Nguyễn Kha, một người dân ở quận Tây Hồ, Hà Nội chia sẻ: “Từ tuần trước, bạn bè và đồng nghiệp của tôi đã thông báo cho nhau về việc xác thực sinh trắc học. Nhưng có những app ngân hàng trục trặc khiến chúng tôi kiên nhẫn chụp CCCD gắn chip tới hàng chục lần, hoặc do chúng tôi thực hiện chưa chuẩn xác các thao tác theo hướng dẫn nên rốt cuộc vẫn chưa thể thực hiện thành công.”
“Tôi chỉ có 2 tài khoản ngân hàng nhưng đến giờ tôi vẫn chưa xác thực sinh trắc học. Đơn giản là vì tôi thấy chưa cần thiết, bởi các giao dịch thanh toán hàng ngày của tôi hiếm khi lên tới 10 triệu đồng/lần và vượt 20 triệu đồng/ngày. Hiện tại đang có quá nhiều người cùng xác thực sinh trắc học khiến hệ thống của ngân hàng quá tải, hoặc bị lỗi. Chính vì vậy, tôi sẽ chậm lại một chút để khi cần mới xác thực cũng chưa muộn ", anh Kha bày tỏ quan điểm.
Mức độ ảnh hưởng tới khách hàng
Theo thống kê của NHNN, khoảng 70% số lượng giao dịch thanh toán của khách hàng cá nhân tại Việt Nam có giá trị dưới 1 triệu đồng, các giao dịch trên 10 triệu đồng chỉ chiếm khoảng 11% tổng số giao dịch, số người có giao dịch trên 20 triệu đồng/ngày cũng chưa đến 1%. Vì vậy, NHNN cho rằng, việc xác thực sinh trắc học không ảnh hưởng quá lớn đến các giao dịch thanh toán của người dùng.
Bên cạnh đó theo thống kê đến hết năm 2023, Bộ Công an đã cấp hơn 84,7 triệu CCCD gắn chip và 70,2 triệu tài khoản VNeID, bảo đảm dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống". Đây là nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng, giúp ngành Ngân hàng triển khai định danh, xác minh chính xác khách hàng.
Đối với những khách hàng chưa có CCCD gắn chíp (có CCCD hoặc CMND còn thời hạn hiệu lực theo quy định của pháp luật) hoặc khách hàng là người nước ngoài hoặc khách hàng sử dụng điện thoại không hỗ trợ NFC, để thực hiện giao dịch trực tuyến trên 10 triệu đồng, khách hàng chỉ phải thực hiện đăng ký 01 lần duy nhất thông tin sinh trắc học tại quầy với ngân hàng, sau đó khách hàng có thể thực hiện giao dịch thông qua ứng dụng Mobile Banking/Internet Banking, không phải ra quầy.
Trong thời gian tới, khi Bộ Công an cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử, các ngân hàng sẽ triển khai tích hợp ứng dụng Mobile Banking/ Internet Banking với hệ thống định danh và xác thực điện tử để cho phép khách hàng đăng ký thông tin sinh trắc học thông qua tài khoản định danh điện tử do Bộ Công an cấp.
Khuyến cáo về bảo đảm an toàn trong giao dịch trực tuyến
Trước tình hình tội phạm mạng diễn biến phức tạp, bên cạnh việc các ngân hàng triển khai các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin, NHNN cũng khuyến cáo người dân cần nâng cao nhận thức về an toàn thông tin mạng, tuân thủ đúng các hướng dẫn về sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử an toàn.
Một số khuyến cáo tới người dân trong sử dụng dịch vụ ngân hàng trên môi trường mạng, tránh bị rủi ro mất tiền trong tài khoản:
- Tuân thủ các quy định, hướng dẫn của các ngân hàng cung cấp dịch vụ giao dịch trực tuyến, đăng ký nhận tin thông báo thay đổi số dư giao dịch.
- Đối với mật khẩu truy cập dịch vụ giao dịch trực tuyến cần đặt mật khẩu khó đoán, đảm bảo quy tắc an toàn, thay đổi mật khẩu thường xuyên và không sử dụng các tính năng lưu mật khẩu để đăng nhập tự động.
- Không cung cấp tên, mật khẩu đăng nhập ngân hàng trực tuyến, mã xác thực (mã OTP) qua điện thoại, email, mạng xã hội, web… cho bất cứ ai, kể cả nhân viên ngân hàng,
- Trong trường hợp bị lộ hoặc nghi ngờ bị lộ Tên đăng nhập/ Mật khẩu khách hàng cần nhanh chóng thông báo tới ngân hàng để được hỗ trợ kịp thời; Trường hợp mất thẻ cần khóa thẻ trên ứng dụng ngân hàng điện tử hoặc thông báo tới ngân hàng càng sớm càng tốt, tránh nguy cơ mất tiền trong thẻ.
- Hạn chế dùng máy tính công cộng, mạng không dây công cộng khi truy cập vào hệ thống ngân hàng điện tử.
- Gõ trực tiếp địa chỉ các trang web ngân hàng điện tử thay vì chọn đường link có sẵn, chỉ đăng nhập tại website chính thức của ngân hàng.
- Chỉ cài đặt các ứng dụng từ các cửa hàng chính thức như Google Play và App Store. Khi cài đặt ứng dụng vào thiết bị cần kiểm tra thông tin nhà phát triển ứng dụng, xem xét kỹ quyền hạn của các ứng dụng. Thường xuyên cập nhật hệ điều hành của thiết bị để thiết bị nhận được các bản vá bảo mật mới nhất của hãng sản xuất.
- Tiến hành mua sắm, thanh toán trực tuyến tại các trang mạng uy tín, được cấp phép hoạt động, có thông tin liên lạc rõ ràng.
- Chủ động giữ gìn, bảo mật các thông tin cá nhân, thông tin tài khoản.- Thường xuyên theo dõi, cập nhật các cảnh báo về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến từ các ngân hàng cung cấp dịch vụ, từ các phương tiện truyền thông đại chúng.