Những lằn ranh đỏ bị vượt qua
Cuộc tấn công chớp nhoáng của Kiev vào khu vực Kursk ở miền Tây nước Nga trong tháng này đã vượt qua lằn ranh đỏ nhất trong các lằn ranh đỏ mà Điện Kremlin đặt ra.
Vào những ngày đầu xung đột nổ ra cuối tháng 2/2022, Tổng thống Putin cảnh báo rằng bất kỳ quốc gia nào cản trở Nga sẽ đối mặt với những hậu quả mà "bạn chưa từng thấy trong toàn bộ lịch sử của mình" - một mối đe dọa dường như nhắm vào các quốc gia cung cấp vũ khí cho Ukraine. Theo ông, nếu sự toàn vẹn lãnh thổ của Nga bị đe dọa, "chúng tôi chắc chắn sẽ sử dụng mọi biện pháp có thể để bảo vệ Nga và người dân của chúng tôi. Đó không phải là nói suông".
Một vài tháng sau đó, vào tháng 9, nhà lãnh đạo Nga tiếp tục khẳng định: "Người dân Nga có thể chắc chắn rằng sự toàn vẹn lãnh thổ, nền độc lập và tự do của chúng tôi sẽ được đảm bảo. Tôi nhấn mạnh điều này một lần nữa - với mọi phương tiện mà chúng ta có", rõ ràng ám chỉ đến vũ khí hạt nhân của Nga.
Hiện nay, một số người một lần nữa đặt câu hỏi về trọng tâm chiến lược Ukraine của Mỹ. Việc Washington cung cấp cho Kiev vũ khí một cách chậm rãi với sự cân nhắc kỹ lưỡng để tránh leo thang căng thẳng với Nga bị một số người chỉ trích là làm tiêu tan cơ hội của Kiev trong việc đẩy lùi các lực lượng của Moscow và dẫn đến một cuộc xung đột tiêu hao thương vong lớn.
Cuộc đột kích vào Kursk của Ukraine cho thấy "Nga đang nói suông", Oleksandr Danylyuk, cựu quan chức tình báo và quốc phòng Ukraine, hiện là học giả tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) có trụ sở tại London cho hay. Ông cho rằng, cuộc tấn công này rất "mạo hiểm" nhưng "nó đã gửi đi một tín hiệu rất mạnh mẽ và giúp chúng ta thay đổi câu chuyện về Ukraine - rằng họ không thể giành chiến thắng và về các lằn ranh đỏ của Nga. Cả hai điều này đều đã bị xóa sổ".
Các cuộc tấn công của Ukraine đã nhiều lần vượt qua các lằn ranh đỏ: từ đánh chìm chiến hạm Moskva của Nga ở Biển Đen, vụ nổ cầu Crimea năm 2022 cho đến các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa Storm Shadow nhằm vào các trụ sở của Hạm đội Biển Đen ở Sevastopol hay các cuộc tấn công bằng UAV năm 2023 vào Điện Kremlin và Moscow, cũng như các cuộc tấn công vào các căn cứ không quân chiến lược của đối phương cách Ukraine hàng trăm km.
Các phương tiện phương Tây mà Ukraine sử dụng như pháo phản lực HIMARS, xe tăng, tên lửa tầm xa ATACMS, tiêm kích F-16 đều từng là lằn ranh đỏ.
Khi các UAV của Ukraine tấn công Moscow vào tháng 5/2023, nhắm vào mái vòm Điện Kremlin và làm đóng cửa các sân bay lớn, Tổng thống Putin đã hạ thấp mức độ nghiêm trọng của vấn đề, nhà phân tích Tatiana Stanovaya nhận định trên Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.
"Trong vòng vài tháng, có vẻ như các lằn ranh đỏ của Điện Kremlin chưa bao giờ tồn tại hoặc trở nên cực kỳ cơ động", bà Tatiana Stanovaya cho hay.
Theo nhiều nhà phân tích, điều này sẽ trở thành một mô hình nổi bật, song chính sách viện trợ quân sự cho Ukraine do Mỹ dẫn đầu vẫn còn e dè.
Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 20/8 đã sử dụng cuộc đột kích vào Kursk để phản đối các hạn chế của Washington về việc cấm Kiev sử dụng vũ khí phương Tây tấn công sâu hơn vào các mục tiêu quân sự ở Nga - chẳng hạn như các căn cứ không quân mà Nga sử dụng cho các cuộc tấn công dữ dội bằng bom lượn.
"Chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi đáng kể về mặt tư tưởng - khái niệm ngây thơ, viển vông của một số đối tác về cái gọi là lằn ranh đỏ liên quan đến Nga, vốn chi phối đánh giá về cuộc xung đột, đã sụp đổ trong những ngày này", ông Zelensky nói.
Trong khi cuộc tấn công vào Kursk của Ukraine đã thay đổi các tính toán thì nó không làm thay đổi cán cân cơ bản trong cuộc xung đột, với việc Moscow tiếp tục tập trung tấn công vào miền Đông Ukraine, tiến gần đến thành phố Pokrovsk ở vùng Donetsk - một trung tâm hậu cần quan trọng có thể mở đường cho những bước tiến xa hơn của Nga nếu thành phố này thất thủ.
Nếu Washington cho phép Ukraine tấn công các mục tiêu quân sự sâu hơn bên trong nước Nga bằng vũ khí của Mỹ, họ sẽ phá vỡ một điều cấm kỵ nữa nhưng nhà phân tích Sergei Markov cho rằng Moscow đã tính đến điều này.
Theo ông: "Nga đã cố gắng vạch rõ những lằn ranh đỏ nhưng Mỹ - một bên tham gia vào xung đột đã quyết định rằng: 'Chúng tôi sẽ không vượt qua bất kỳ lằn ranh đỏ lớn nào mà chỉ vượt qua những giới hạn nhỏ'. Họ cắt những lằn ranh đỏ này thành hàng chục sợi chỉ đỏ mỏng, để vượt qua chúng từng chút một nhằm khiến cho không có sự kiện lớn nào có thể trở thành "nguyên nhân gây ra chiến tranh".
Một học giả Nga có quan hệ thân thiết với giới ngoại giao Nga cho biết lãnh đạo nước này đang cân nhắc rất nghiêm túc việc Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây cung cấp để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga nhưng hiện chưa rõ liệu đã có quyết định nào được đưa ra về cách ứng phó hay chưa.
Mới đây, Đại sứ Nga tại Mỹ tuyên bố, Tổng thống Putin đã đưa ra quyết định về phản ứng đối với cuộc xâm nhập của Ukraine vào vùng biên giới Kursk.
"Tôi thành thật chia sẻ với các bạn rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra quyết định. Tôi tin chắc rằng tất cả những người chịu trách nhiệm sẽ bị trừng phạt nặng nề vì các sự kiện ở khu vực Kursk", Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho hay.
Chính quyền Nga dường như tìm cách hạ thấp mức độ cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine vào nước này. Theo chuyên gia Markov, sự hiện diện của quân đội Ukraine tại 15 - 20 ngôi làng "ít được biết đến" ở khu vực Kursk không có nhiều ý nghĩa so với những bước tiến của Nga ở Donetsk. Tuy nhiên, nếu Ukraine chiếm được toàn bộ quận Glushkovsky ở Kursk hoặc chiếm được thủ phủ của khu vực thì "đây sẽ là một tổn thất rất lớn" có thể buộc Tổng thống Putin thay đổi cách tiếp cận của mình.