Theo dữ liệu mới công bố, các doanh nghiệp kỳ lân (những công ty khởi nghiệp có giá trị hơn 1 tỷ USD) của Trung Quốc đang có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới, tập trung nhiều vào các ngành như: sản xuất tiên tiến, công nghệ ô tô, công nghệ tài chính (fintech), dịch vụ doanh nghiệp và trí tuệ nhân tạo (AI). Các lĩnh vực này không chỉ đang là xu hướng toàn cầu mà còn là những lĩnh vực mà Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu đáng kể.
Kỳ lân khởi nghiệp (unicorn startup) là thuật ngữ chỉ những công ty khởi nghiệp được định giá trên 1 tỷ USD. Kỳ lân là loài vật chỉ có trong trí tưởng tượng, gắn liền với sự hiếm có. (Ảnh minh họa: KT)
Thuật ngữ Unicorn (startup kỳ lân, hay còn gọi là kỳ lân khởi nghiệp) được sử dụng lần đầu tiên bởi Aileen Lee – nhà đồng sáng lập quỹ đầu tư Cowboy Venture – trong bài viết đăng trên TechCrunch năm 2013. Aileen Lee muốn dùng từ “kỳ lân” để miêu tả sự xuất sắc hiếm có của nhóm các công ty khởi nghiệp công nghệ có giá trị hơn 1 tỷ USD và được thành lập tại Mỹ sau năm 2003. Tại thời điểm bài viết xuất bản, mới chỉ tìm ra được 39 công ty đáp ứng các tiêu chí này.
Hiện, các startup kỳ lân đạt được mức định giá 1 tỷ USD trong 10 năm cũng chỉ chiếm 0,07% trên tổng số các công ty khởi nghiệp.
Đài truyền hình trung ương Trung Quốc đưa tin, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã chứng kiến ​​sự xuất hiện của 32 công ty mới trong danh sách 500 doanh nghiệp hàng đầu Unicorn toàn cầu năm 2024, vừa công bố tuần trước tại thành phố Thanh Đảo (Trung Quốc), đánh dấu mức tăng lớn nhất trong số tất cả các quốc gia về kỳ lân khởi nghiệp.
Theo bảng xếp hạng 500 doanh nghiệp kỳ lân hàng đầu thế giới năm 2024, tổng giá trị tích lũy của các doanh nghiệp có tên trong danh sách đã tăng lên gần 30.000 tỷ nhân dân tệ (tương đương khoảng 4,2 nghìn tỷ USD), đánh dấu mức tăng mạnh 7% so với năm trước.
3 "kỳ lân" lớn nhất thế giới
Bảng xếp hạng cho thấy, các công ty từ Hoa Kỳ và Trung Quốc chiếm khoảng 3/4 tổng số các doanh nghiệp kỳ lân. Đáng chú ý, ByteDance, SpaceX và OpenAI là 3 công ty hàng đầu.
Theo một báo cáo khác được công bố hồi tháng 4 tại Diễn đàn Zhongguancun 2024 cho thấy Trung Quốc là quê hương của 369 công ty kỳ lân, chiếm hơn 25% số lượng công ty kỳ lân trên toàn cầu.
Chia sẻ trên Tân Hoa Xã (Xinhua), ông Xie Shujiang, Giám đốc chi nhánh đổi mới doanh nghiệp kỳ lân thuộc Hiệp hội Phát minh Trung Quốc, cho biết: Hưởng lợi từ quy mô thị trường rộng lớn, cơ sở hạ tầng công nghiệp mạnh mẽ và hỗ trợ chính sách tích cực của Trung Quốc, sự kết hợp của các yếu tố đổi mới đang hướng tới các doanh nghiệp công nghệ.
"Chính những yếu tố này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc thương mại hóa nhanh chóng và nhân rộng các lực lượng sản xuất chất lượng mới, thúc đẩy quá trình chuyển đổi và tăng trưởng kinh tế", ông Xie Shujiang nói.
Trung Quốc liệu có "đuổi kịp" Mỹ về số lượng kỳ lân khởi nghiệp?
So với Mỹ, quốc gia dẫn đầu với 703 kỳ lân, Trung Quốc vẫn còn khoảng cách, nhưng tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của các doanh nghiệp này là một dấu hiệu tích cực. Ấn Độ đứng thứ ba với 67 kỳ lân, cho thấy sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực khởi nghiệp toàn cầu.
Doanh nghiệp kỳ lân không chỉ mang lại giá trị kinh tế lớn mà còn góp phần thúc đẩy đổi mới công nghệ và tạo ra nhiều cơ hội việc làm. Sự phát triển của các doanh nghiệp này cũng giúp nâng cao vị thế của Trung Quốc trên bản đồ công nghệ toàn cầu, cạnh tranh sòng phẳng với các cường quốc công nghệ như Mỹ.
Theo Chỉ số Kỳ lân Toàn cầu mới nhất do Viện nghiên cứu Hurun công bố, Trung Quốc có nhiều kỳ lân hơn 15 quốc gia được xếp hạng tiếp theo cộng lại, bao gồm Ấn Độ, Anh, Đức và Israel.
Trung Quốc có quy mô khởi nghiệp lớn nhất châu Á. Vào năm 2022, 10 thành phố hàng đầu của quốc gia này có mật độ kỳ lân cao nhất (83%) – thậm chí nhiều hơn cả Mỹ. Trung Quốc cũng dẫn đầu về các đợt IPO kỳ lân hàng đầu với 9/15 – bao gồm cả Polestar, đứng số một toàn cầu vào năm ngoái với mức định giá 20 tỷ USD.
Nhưng không chỉ dừng lại ở những con số kỳ lân, Trung Quốc còn tỏa sáng bởi đang sản sinh ra một số kỳ lân phát triển nhanh nhất và sinh lời cao nhất thế giới.
Trong khi ByteDance - chủ sở hữu TikTok - vẫn giữ vững danh hiệu kỳ lân giá trị nhất thế giới, trị giá 220 tỷ USD, vào năm 2022, nền tảng thương mại điện tử thời trang Shein đã chứng kiến ​​mức tăng giá trị lớn nhất trên toàn cầu (45 tỷ USD).
Theo đánh giá của Viện nghiên cứu Hurun, năm 2024 được đánh dấu là năm của AI (trí tuệ nhân tạo), với mức định giá của OpenAI đạt 100 tỷ USD. 10 kỳ lân có giá trị nhất thế giới chiếm một nửa tổng giá trị gia tăng mới, dẫn đầu là OpenAI, tăng 80 tỷ USD lên 100 tỷ USD và SpaceX, tăng 43 tỷ USD lên 180 tỷ USD.
Tại Trung Quốc, Moonshot AI một tuổi có trụ sở tại Bắc Kinh và MiniMax hai tuổi có trụ sở tại Thượng Hải đang dẫn đầu về các sản phẩm giống ChatGPT. Những công ty khác bao gồm OneTrust có trụ sở tại Atlanta, sử dụng AI để bảo mật dữ liệu, Graphcore có trụ sở tại Vương quốc Anh thiên về khả năng tính toán, và Glance có trụ sở tại Ấn Độ, dùng AI để phát triển nội dung trên nền tảng di động.